Ramazan'da nelere dikkat etmeliyiz?

[sefakan]

Ramazan'da nelere dikkat etmeliyiz?
Ramazan ayında her mü’minin dikkat etmesi gereken adaplar vardır. Bu
ayın gereği olarak bunları elimizden geldiğinizce yerine getirmeye
gözen göstermeliyiz.

Ramazan ayında dikkat etmemiz gereken adaplar:

1- NİYET

Niyet,
orucun şartlarından biridir. Bazı mezheplere göre rükündür. İster şart
densin, ister rükün densin niyet mutlaka gereklidir. Niyet etmeksizin
oruç tutulmuş olsa bu oruç geçerli olmaz. Çünkü Kur’an-ı Kerim’de “Dini
yalnız Allah’a halis kılarak Allah’a kulluk etmeleri emredilmişti.”
(Beyine/5) buyuruluyor.

İhlasla yalnız Allah’a ibadet etmek,
kişinin ‘Allah rızası için oruç tutulmaya’ niyet etmesi ile
gerçekleşir. Nitekim Hz. Peygamber de şöyle buyurmuştur: “Ameller
niyetlere göredir. Her kişiye ancak niyet ettiği vardır.” (Buhari,
Müslim, Ebu Davud)

Niyetin anlamı kasdetmektir. Oruç tutmayı
kasdetmek, geceden niyet etmek demektir. Zira bir hadiste Hz. Peygamber
şöyle buyurmuştur: “Tan yeri ağarmazdan önce oruç tutmaya kesin karar
vermeyenin (niyet etmeyenin) orucu yoktur.” (Tirmizi)

Niyetin
yeri kalptir. Niyeti dil ile söylemek şart değildir. Ancak dil ile de
söylemek hasen davranışlardandır. Zira bunu söylemek sünnet olup,
kalpteki niyeti pekiştirmekte yardımcı olur.

Niyet akşamdan
itibaren gecenin herhangi bir kısmında: “Allah rızası için yarın oruç
tutmaya niyet ettim” şeklinde kalpten geçirmek suretiyle yapılır.

Uyarı:
Bazı insanlar niyet edip etmedikleri konusunda vesveseye düşebiliyor.
Vesvesenin bu çeşidi, en tehlikeli olan türdür. Çünkü niyet ile
ilgilidir. Kimi insanlar oruç için niyet edip etmedikleri noktasında
sürekli evhamlanmakta ve kendilerini sorumluk altında
hissetmektedirler. Bu, oruçlunun ibadetine odaklanmasını engellemekte
ve kafa karışıklığına neden olmaktadır. Esasında tek başına Ramazanın
girmesi ile bile mümin, zaten bütün ay boyunca oruç tutmaya niyet, arzu
ve kararlılığını gösteriyor. Bu da yeterlidir.

2- SAHUR

“Seher”
kelimesinden türeyen sahur, gecenin son altıda birinde tan yerinin
ağarmaya başlamasından önce yenen yemeğe verilen isimdir.

Sahurun
müstehab olduğu, terk edene ise günah olmadığı üzerinde ümmet icma
etmiştir. Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur: “Sahur yemeğine kalkınız.
Çünkü sahurda bereket vardır.” (Buhari, Müslim) Bir başka hadiste,
Rasûlüllah (sav) şöyle buyurmuştur: “Sahura kalkmanız gerekir. Çünkü
sahurda alınan gıda mübarektir.” (Nesaî) Yine bir başka hadiste Hz.
Peygamber; “Bizim orucumuzla ehl-i kitabın orucu arasındaki ayırıcı
fark, sahur yemeği yemektir” buyurmuştur (Buhari, Müslim).

Yahudi
ve Hıristiyanlar sahur yemeği yemezlerdi. Nebi (sav), onlara muhalefet
olsun diye müminlere sahur yemeği yemelerini emretmiştir. Dolayısı ile
bir yudum su içerek de olsa sahur yapmaya gayret etmeliyiz. Sahura
kalkılması için birbirimizi teşvik etmeliyiz. Komşularımızın ve
dostlarımızın sahura kalkması için telefon ile aramalıyız.

3- İFTAR

İftar,
fatr, futur kökünden gelir. Fatr yarmak, açmak, başlamak demektir.
Arapça kahvaltı anlamına gelen “futûr” kelimesinden türeyen iftar,
güneş battıktan sonra orucu açmak üzere yenen yemeğe verilen isimdir.

İftar
için acele etmek, sahuru ise geciktirmek müstehaptır (güzel bir
davranıştır). Allah Resulü (sav) şöyle buyurmuştur: “İnsanlar iftar
etmeyi acele yaptıkları ve sahuru da geciktirdikleri müddetçe daima
hayır üzeredirler.” (Müslim) Bir başka hadiste de Hz. Peygamber;
“İnsanların en sevimlisi iftar yapmakta son derece acele davranandır,
sahur yapmayı da geciktirendir” buyurmuştur (Buhari, Müslim).

İftarın
hurmayla bulamazsa su ile açılması müstehaptır. Enes (ra)’den rivayet
olunduğuna göre o demiştir ki: “Rasulullah akşam namazını kılmadan önce
yaş hurmayla iftar ederdi. Eğer bulmazsa kuru hurmayla iftar ederdi.
Onu da bulamaz ise birkaç yudum suyla orucunu açardı.” (Ebu Davud,
Hakim, Tirmizi)

İftar öncesi ve vakti yapılan dualar geri
çevrilmez. Bunun için o anların kıymetini iyi bilmek gerekiyor. Hz.
Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: “Oruçlunun iftar zamanı geriye
çevrilmeyecek duası vardır.” (İbn-i Mace)

Hz. Peygamberin iftar
vakti yaptığı dualardan biri şudur: “Allâhumme leke sumtu ve bike
âmentu ve aleyke tevekkeltu ve alâ rızkıke eftartu.” (Allah’ım senin
için oruç tuttum, sana iman ettim, sana tevekkül ettim (dayandım) ve
senin rızkınla iftar ettim.” (Tirmizi)

BU AYDA YAPILMASI GEREKENLER

Beş
vakit namazı cemaatle kılmaya ayrı bir özen gösterip, bu yönde
Ramazanın feyzinden istifadeye gayret etmeliyiz. Ramazandan sonra da bu
güzel sünneti devamlı kılmalıyız.

Her zamankinden daha dikkatli
bir şekilde kötü söz söylememeye, kötü fiil işlememeye, bütün
çirkinliklerden uzak durmaya gayret etmeliyiz. Böylece, orucun sadece
yeme, içme ve cinsi arzulardan kendini alıkoyma değil, aynı zamanda
nefse ve bütün uzuvlara hâkim olma anlamına geldiğini göstermeliyiz.
Gözümüz, kulağımız, elimiz, ayağımız ve bütün uzuvlarımıza oruç
tutturmaya çalışmalıyız.

Müslümanlar arasındaki dostluk ve
kardeşlik duygularını pekiştirmenin yollarını arayıp, karşılıklı
ziyaretleri artırmalıyız. Hayırları ve yardımları çoğaltarak, her
zamankinden daha fazla sevap kazanma yollarını aramalıyız. Ancak,
nereye ve kime yardım etmemiz gerektiğinin de şuuru içinde olmalıyız.

Ramazan
ayı boyunca Kur’an’la ilgimizi daha da artırmalıyız. Çünkü Ramazan ayı
aynı zamanda Kur’an ayıdır. Kur’an-ı Kerim bu ayda inmiştir. En az
hergün bir cüz Kur’an okuyarak bir defa hatim yapmalıyız. Kur’an
okumasını bilmeyenlerimiz ise, bu Ramazan ayını Kur’an’ı öğrenme ayı
olarak planlamalı ve kendi kendimize yüzüne okuma seferberliği ilan
etmeliyiz.

İftar sofralarımızda misafir bulundurmaya gayret
etmeliyiz. Bu misafirlerimiz daha ziyade fakir ve muhtaçlar olmalı.
Kendimiz de meşru olan davetlere icabete çalışmalıyız.

Teravih
namazlarını kılmaya özel bir itina göstermeliyiz. Cemaat faziletinden
de nasibimizi almalıyız. İbadeti oyuncak haline getiren kimselerin
arkasında namaz kılmaktan sakınmalı, adab ve erkânına riayet eden
imamlar aramalıyız. Sözü sohbeti dinlenen, söylediğini yaşayan
kimselerin vaaz ve nasihatlerini dinlemeye özen göstermeliyiz.”

Ramazanın, hepimiz için bir kendine geliş ve asliyyetine dönüşün başlangıcı olması dua ve niyazımızla…